Geheim van Afrika

We liggen in Lilongwe in ons tentje en horen de wekker dringend zoemen. De stad om ons heen is al een poosje ontwaakt. Vrachtwagens rijden af en aan en taxi’s toeteren naar mogelijke klanten. Met oordopjes hadden we geprobeerd het rumoer van de stad nog een poosje te negeren, maar ook voor ons is het nu de hoogste tijd om op te staan. Vandaag passeren we weer een grens, van Malawi naar Zambia, en daarna hebben we nog een lange rit voor de boeg naar South Luangwa National Park. Daar gaan we de bush weer in, op zoek naar wilde dieren.

Zodra we Lilongwe met haar hoge gebouwen en brede lanen achter ons hebben gelaten, zijn we direct terug op het Afrikaanse platteland. Naast de weg staan tussen de hoge struiken kleine hutjes die zijn gemaakt van hout, stro en klei. Naast de huisjes lopen wat koeien of geiten en scharrelen kippen. Een moeder loopt met een kind op haar rug naar de rivier die naast het dorp stroomt om daar water te halen. Het verschil met de grote stad, die we nog maar net hebben verlaten, is groot.

De grensformaliteiten in Malawi kosten net als bij binnenkomst niet veel tijd. De Zambiaanse kant duurt daarentegen flink lang. De douanebeambten lijken dwars door ons heen te kijken terwijl we voor hun loket staan te wachten. Pas nadat de hele afdeling de hoogtepunten van de WK-wedstrijd van de avond nog eens heeft bekeken op de tv die op één van de bureaus staat, worden de eerste stempels gezet. Nadat we ook ons geld hebben gewisseld rijden we laat die ochtend eindelijk Zambia binnen.

Zo groot als het verschil tussen de stad en het platteland kan zijn, zo groot kunnen ook de verschillen tussen twee buurlanden zijn. Anders dan in Europa, hebben wij hier weleens het gevoel om een compleet andere wereld in te rijden. We merkten dat bijvoorbeeld toen we van Rwanda naar Burundi reisden, maar ook nu is het verschil tussen Malawi en Zambia direct zichtbaar. Aan alles om ons heen is te zien dat we in een meer ontwikkeld land terecht zijn gekomen. We zien stenen huizen, verschillende grote supermarkten, veel personenauto’s en benzinestations met een uitgebreide winkel daarbij. Natuurlijk zien we ook hier kleine boerendorpjes waar mensen in primitieve hutjes wonen zonder stromend water, maar daarnaast bestaat in Zambia duidelijk wel een rijkere middenklasse.

Vanaf de grensplaats Chipata rijden we langer dan verwacht over een mooie asfaltweg richting de ingang van het park. De laatste kilometers naar de camping rijden we over een zandweg, die slingert door een dichtbegroeid bos met lage acaciabomen. Het zou een perfecte plek zijn voor olifanten en giraffen. De camping ligt net buiten het nationale park, maar de dieren trekken zich niets aan van de parkgrenzen. Het kan maar zo dat we ze hier al zien. Maar echt veel tijd om rond te kijken heb ik niet, want het zand op de weg naar de camping is net diep genoeg om al mijn aandacht te vragen.

We parkeren onze motoren bij de receptie van The Wildlife Camp en lopen naar binnen om te vragen of ze een plekje voor ons hebben. “Goodday gentlemen” roept de manager terwijl hij zijn hand naar voren steekt om die van ons te schudden. Hij verbetert zich als hij nog een keer goed heeft gekeken en begint ons dan als een strenge schoolmeester toe te spreken dat het heel onverstandig was om op de motor naar de camping te komen rijden. In het dichtbegroeide bos zouden niet alleen olifanten en giraffen rondlopen, maar ook luipaarden en leeuwen. Als hij had geweten dat we op de motor naar de camping wilden komen, had hij ons met een auto en een trailer opgehaald. Zijn broer zou eerder al eens op de motor zijn achtervolgd door een hele grote leeuwin.

Hoewel we ons bewust zijn van de gevaren en extra oppassen in gebieden waar wilde dieren voorkomen, vinden we het een sterk verhaal. Wij hadden eerder juist gehoord dat de dieren ons niet zomaar zullen aanvallen, omdat wij er op de motor niet uitzien als een prooi. Het grootste risico zouden we lopen als de dieren zich in het nauw gedreven voelen en zich willen verdedigen. Zolang je niet door een groep overstekende olifanten rijdt, zal ook dat niet snel gebeuren. 
Daar komt nog bij dat veel van de Zambianen die we op weg naar de camping zagen, lopend of fietsend onderweg waren. Als het risico om te worden verslonden door een leeuw zo groot is, zouden zij dat toch ook niet zomaar doen? Maar ja, dit is Afrika en misschien onderschatten wij Europeanen de risico’s wel. We luisteren braaf naar al zijn instructies en rijden dan -ik toch met een lichte kriebel in mijn buik-  door het dichtbegroeide bos terug naar het kampeerterrein.

We vinden een prachtige kampeerplek met uitzicht over de rivier de Luangwa. De rivier vormt de natuurlijke grens van het nationale park aan de overkant. Het begint al te schemeren als we van onze motoren afstappen en uitkijken over de rivier. We zijn nog geen vijf minuten geleden aangekomen, maar hebben al direct het gevoel op safari te zijn. We zien vanaf onze plek nijlpaarden, krokodillen, giraffen, wrattenzwijnen, apen en zelfs een olifant! Geweldig! We waren van plan hier twee nachten te blijven, maar in mijn hoofd ga ik al na voor hoeveel dagen we eten bij ons hebben.

Als de zon onder is, koelt het snel af en kruipen wij vroeg onze warme slaapzakken in. Hoewel we de bewoonde wereld met brommende vrachtwagens en toeterende taxi’s ver achter ons hebben gelaten, is het allerminst stil. In de verte horen we nijlpaarden, hyena’s en een luid gegrom dat we niet direct kunnen thuisbrengen. Maar ook dichterbij de tent horen we geritsel in de struiken en brekende takken. De streng kijkende manager had ons al ingelicht dat we ’s nachts niet zomaar onze tent uit kunnen om naar het toilet te gaan, omdat het kampeerterrein dan regelmatig wordt bezocht door nijlpaarden, olifanten en zelfs luipaarden. Alleen als we zeker weten dat de kust veilig is kunnen we de oversteek naar het toiletgebouw wagen. Zijn advies om geen eten te bewaren in de tent, maar om dat af te geven aan de bar, hebben we toch maar braaf opgevolgd. Dat zorgt er in ieder geval voor dat ik ondanks alle oerwoudgeluiden rond de tent zonder problemen in een diepe slaap val.

De volgende ochtend horen we van de buurman dat het luide gegrom afkomstig was van een luipaard. Het beest was nog ver weg toen wij het hoorden, maar had later kennelijk over de camping rondgelopen. Onze buren, Ralph en Tanya en hun drie kinderen, zijn als tweede en derde generatie Britse emigranten geboren en getogen in Zimbabwe. Terwijl hun Afrikaanse thuisland langzaam in een steeds diepere crisis zakt, verhuisden zij naar het veel stabielere Zambia op zoek naar een betere toekomst. Ze vertellen ons uitgebreid over hun ’leven in de bush’. Het is reuze interessant en op geen enkele manier hetzelfde als onze tijd in de ’urban jungle’ van Amsterdam.

Na een laat ontbijt zakken we met de verrekijker en een boek in onze stoelen. Van lezen komt niet veel, want er is veel te veel te zien. Op de zandbanken in de rivier liggen ten minste tien krokodillen, de één nog groter dan de ander. Ze warmen zich op in de zon en glijden daarna geruisloos het water in. De zon is te warm voor de nijlpaarden, dus die blijven diep onder water en laten zich alleen zien als ze adem halen. Aan het eind van de ochtend komt een grote groep olifanten drinken in de rivier. Ze zuigen hun lange slurf vol water, brengen die naar hun mond en laten het daar weer uit hun slurf lopen. Als ze genoeg hebben gedronken, stappen ze één voor één het water in om de rivier over te steken. De rivier is zo diep dat ze zelfs een stukje moeten zwemmen. De jongste olifantjes houden hun slurf als een snorkel boven water om adem te halen en krijgen een duwtje in de rug als ze te ver onder water zakken. Ik voel me bijna vereerd dat we ze bij hun oversteek mogen bekijken, fantastisch!

Op de camping zijn het vooral de apen die ons bezig houden. In de bomen boven onze tent zitten “blauw-bal-apen” te wachten op een goed moment om naar de tafel te sluipen en daar eten te stelen. Om de zoveel tijd, schieten we op uit onze stoelen om ze met luid geroep weg te jagen. Maar we hebben te maken met brutale exemplaren die zich niet zomaar laten verjagen. We volgen het voorbeeld van onze buurkinderen, die met een katapult stenen de boom in schieten. De oudste van de drie merkt doodleuk op dat zij thuis de stelende apen altijd doodschieten, omdat dat het enige is dat helpt. Ik kijk haar even verschrikt aan, maar na een middag apen verjagen, waarin we een pak koekjes, een pollepel en een zakje soep de boom in zien verdwijnen, kan ik me het ineens voorstellen!

Die middag wordt het steeds drukker aan het water. Terwijl de zon langzaam zakt, komen dieren uit de schaduw van het bos naar de rivier om te drinken. We zien opnieuw giraffen en verschillende soorten antilopen. De apen zijn het stelen moe en komen uit de bomen naar beneden om in het zand naast de rivier te ravotten. Aan de overkant sjokt een nijlpaard het water uit om gedurende de nacht te grazen op het land. Zo geruisloos als de krokodil zich beweegt, zo veel lawaai maakt het logge grijze beest als hij het water verlaat. Niet te missen. We zitten in onze luie stoelen en vechten bijna om de verrekijker. Terwijl de zon verder zakt, zien we één van de mooiste zonsondergangen tot nu toe. Dit is zoveel beter dan tv kijken!

Nieuwsgierig naar het park aan de overkant van de rivier, schrijven we ons bij de receptie in voor twee safari’s: één ochtendsafari en één nachtsafari. Dit keer niet vanaf de motor maar vanuit een open safari-wagen! De wekker klinkt de volgende ochtend al om 05:00 uur, maar het kost amper moeite om uit bed te komen. We hebben allebei zin om het park in te gaan! We worden opgepikt bij onze tent en krijgen een dikke wollen deken voor onderweg. Geen overbodige luxe, want de zon is nog niet op en het is behoorlijk fris.

De zoektocht naar de eerste dieren duurt niet lang, want we zijn nog geen 500 meter bij de camping vandaan als we olifanten zien. Ze staan een paar meter naast de zandweg waarover wij naar de camping reden, tussen de lage acaciabomen. Het bos is zo dichtbegroeid, dat ze maar één stap opzij hoeven te doen om volledig achter de takken te verdwijnen. Wie weet waar we allemaal langs zijn gereden toen we naar de camping onderweg waren. Een eindje verder, nog voordat we bij de ingang van het park zijn, stuiten we op een groep giraffen. De beesten nemen rustig hun tijd om de weg over te steken en trekken zich niets aan van de auto’s met toeristen die stoppen om hen te bekijken.

Eenmaal in het park hoeven we niet lang te wachten tot de volgende dieren zich aandienen. We zien nijlpaarden, krokodillen, zebra’s, impala’s, olifanten, buffels en heel veel mooie vogels. We zitten vooraan in de wagen en hebben een prachtig uitzicht vanuit de hoge auto. Het is ook wel heel ontspannen, omdat er iemand anders op de weg let en wij gewoon om ons heen kunnen kijken. We speuren met de verrekijker de struiken en bomen af op zoek naar leeuwen en luipaarden, maar zien ze deze ochtend niet. Wellicht dat we meer geluk hebben als we die middag nog een keer in de safari-wagen stappen voor de ’nachtsafari’. South Luangwa National Park staat bekend om het grote aantal luipaarden. De grootste kans om een luipaard te zien is ’s avonds als de zon onder is en de grote katten op zoek gaan naar een prooi.

Nadat we de middag weer bij de tent hebben doorgebracht, stappen we opnieuw in de auto en rijden we even vóór zonsondergang het park weer binnen. Het licht is aan het eind van de dag heel mooi en levert prachtige plaatjes op van sjokkende olifanten en spelende apen. Terwijl de zon de rivier in zakt en de nijlpaarden zich opmaken om het water te verlaten, parkeert de gids onze auto aan het water voor een korte picknick. Langs de waterkant staat een lange rij auto’s geparkeerd met toeristen die net als wij genieten van een biertje en wat nootjes. Het blijft bijzonder om in het park uit de auto te stappen in de wetenschap dat er leeuwen op de loer kunnen liggen. Even ’relaxed een biertje drinken’ vind ik dan toch lastig.

Als de zon volledig onder is, stappen we weer in de auto. Vanaf de rivier trekt een lange rij safari auto’s naar de savanne om daar op zoek te gaan naar grote katten en andere nachtdieren. Het is bijzonder donker. Om toch dieren te kunnen vinden, schijnt één van de twee gidsen met een enorme schijnwerper van links naar rechts langs de bomen en struiken. Wij volgen het schijnsel van zijn lamp alsof we bij een tenniswedstrijd zitten, tot een stel ogen oplicht in zijn lamp. De auto wordt snel in de richting van de lamp gestuurd, om ons te laten zien wat ze hebben gevonden. In het eerste uur zien we onder andere twee honingdassen, een stekelvarken, verschillende mangoesten, een nachtzwaluw, een Bush Baby (zoek die maar eens op!) en een civetkat. Nog geen grote katten.

Na een poosje zien we in de verte een aantal auto’s bij elkaar staan, allemaal met hun schijnwerpers gericht op één punt in de struiken. Onze gids drukt het gaspedaal in en voegt zich bij de andere auto’s. In het licht van de gebundelde schijnwerpers ligt een luipaard. Hij is ver weg, maar met de verrekijker kunnen we bijna zijn snorharen tellen. Prachtig! Met zijn ogen gesloten tegen het felle licht beweegt hij langzaam het puntje van zijn staart op en neer. Bij onze kat Sammy betekende dat meestal dat hij niet zo blij was. En dat zou bij deze grote Afrikaanse kat maar zo hetzelfde kunnen betekenen, want niet lang nadat zich nog twee auto’s bij ons hebben gevoegd staat hij op om tien meter verder achter een paar struiken weer te gaan liggen. Net buiten het bereik van de schijnwerpers. Slimmerd! Als we verder rijden zien we tijdens de rit door het donkere park nog twee luipaarden en een gevlekte hyena in het licht van de schijnwerper. Wat een prachtige beesten!

We blijven nog twee dagen op de camping waar we -als aan de buis gekluisterd- met de verrekijker in de hand naar de dieren kijken. We herkennen ’s nachts het geluid van het luipaard, schrikken niet van gekke witte kikkers in de douche en zien hoe de buurvrouw overgaat tot rigoureuzere maatregelen en met een geleende luchtbuks de apen bij haar eten wegjaagt. Dan is het tijd om verder te trekken om andere delen van Zambia te gaan bekijken.

Met pijn in ons hart verlaten we deze prachtige plek. Hoewel South Luangwa niet het eerste park was waar wij aan dachten toen we droomden over een safari, doet het wildpark zeker niet onder voor de parken in Kenia en Tanzania. Met de aanzienlijke lagere prijzen is dit Zambiaanse park misschien wel één van de best bewaarde geheimen van Afrika. Wij zijn blij dat het grote publiek de weg naar de Zambiaanse savannes nog niet heeft gevonden en komen graag nog eens terug!

Afgelegde afstand tot South Luangwa National Park: 20.528 km

Klik hier om de foto’s te bekijken.

Vorige bericht “Op je luie haidewiets” – Volgende bericht “De rook die dondert“